साना समूह र दौँतरी सहायता
दौँतरी (जोडी) तथा सानो समूह सिकाइ प्रभावकारी सिकाइको एक रणनीति हो जसलाई प्रारम्भिक बालविकास केन्द्रको दैनिक कार्यतालिकाअनुसार समावेशी सिकाइ सहजीकरणमा सहयोगी मानिन्छ । सानो समूह तथा दौँतरी सिकाइका माध्यमबाट बालबालिकाले छिटो र सरल तरिकाले एक अर्काबाट सिक्न सक्छन् साथै सहयोग, पृष्ठपोषण तथा उत्प्रेरणा समेत प्राप्त गर्दछन् । यसका अलावा समन्वयात्मक र कार्यमा आबद्ध हुने वातावरणसमेत पाउँछन् ।
सानो समूह तथा दौँतरी सहायता सिकाइको फाइदा
समावेशिताको अभिवृद्धि:
साना समूह र दौँतरी सहायताका क्रियाकलापले अपाङ्गता भएका र नभएका बालबालिकाहरू बिच एक अर्कामा सहयोग गर्ने, एक अर्कोलाई उत्प्रेरणा लिने दिनेका साथै एक अर्काप्रति माया, सहयोग, अपनत्व जस्ता गुणहरुको पनि विकास हुन्छ ।
सामाजिक सिप अभिवृद्धि:
जोडी कार्य तथा साना समूह कार्यले बालबालिकाको सामाजिक गुणहरू, जस्तै- सञ्चार, सहकार्य तथा समस्या समाधानमा समेत सहयोग गर्दछ ।
सिकाइ अभिवृद्धिः
जोडी तथा समूह कार्यले बालबालिकालाई सक्रिय सहभागी बनाउनुको साथै सिकाइमा थप संलग्नता बढाउन सहयोग गर्दछ । यसबाट एक अर्कालाई बुझ्नुका साथै शैक्षिक सुधारमा सहयोग गर्दछ ।
आत्मविश्वासमा अभिवृद्धि:
साना समूहमा रहेर कार्य गर्ने अवसर पाउँदा वा दौँतरी सहायता पाउँदा बालबालिकाले एक अर्काको क्षमता पहिचान गर्न सक्छन् । एक अर्कालाइ क्षमता अभिवृद्धिको लागि उत्प्रेरित गर्न सक्छन् । यसले गर्दा स्वाध्ययनका लागि आत्मविश्वासमा पनि वृद्धि हुन्छ ।
विशेष आवश्यकता भएका बालबालिकालाई सानो समूह सहकार्य:
सानो समूहको क्रियाकलाप अपाङ्गता भएका बालबालिकाका लागि थप अवसर प्रदान गर्न महत्वपूर्ण हुन्छ । बालविकास शिक्षकले व्यक्तिगत आवश्यकता बुझेर समावेशी समूह तयार गरी विशेष सिकाइ आवश्यकता भएका बालबालिकालाई सिकाइमा सहयोग र आवश्यकता सम्बोधन गर्नुपर्दछ ।
सानो समूह सिकाइको फाइदा
- व्यक्तिगत आवश्यकतामा जोड: सानो समूहमा शिक्षकले प्रत्येक बालबालिकालाई उत्तिकै ध्यान दिन पाउँछन् र तिनीहरूको सिकाइ आवश्यकता पनि सहजै पहिचान हुन्छ ।
- सक्रिय सहभागितामा जोड: समूह कार्यले बालबालिकालाई कक्षा कार्यमा सक्रिय सहभागी बन्न उत्साहित बनाउँछ ।
- समूह कार्यमा वृद्धिः समूह कार्यले बालबालिकालाई सक्रिय सहभागी बनाउनुका साथै सिकाईमा थप संलग्न बनाउन सहयोग गर्दछ । यसका साथै सञ्चार, सहकार्य तथा समस्या समाधानमा समेत सहयोग गर्दछ ।
- पृष्ठपोषण: सानो समूहमा शिक्षकले प्रत्येक बालबालिकालाई उत्तिकै ध्यान दिन पाउने भएकाले व्यक्तिगत रूपमा बालबालिकालाई सिकाइ सुधारका लागि पृष्ठपोषण प्रदान गर्न सजिलो हुन्छ ।
बालबालिकाहरूलाई साना समूहमा राखेर विभिन्न गतिविधिहरू गराउँदा उनीहरूमा एक अर्काप्रति सहयोगको भावना बढ्नुका साथै उनीहरुमा सामाजिक सक्षमता पनि विकास हुन्छ । यसका साथै संज्ञानात्मक र समग्र विकासमा सहयोग पुग्दछ ।
सोच्नुहोस् त, स्थानीय स्तरमा पाइने विभिन्न सामग्रीहरूबाट सिकाइ सहजीकरण कसरी सहयोग पुग्छ ?
स्थानीय स्तरमा पाइने सामग्रीलाई रचनात्मक ढङ्गले सिकाइ सामग्रीको रुपमा प्रयोग गर्नु महत्वपूर्ण हुन्छ।
