बालमैत्री कक्षाकोठा व्यवस्थापन

प्रारम्भिक बालविकास तथा शिक्षामा बालमैत्री कक्षाकोठा व्यवस्थापन गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ किनभने यसले सकारात्मक र सहयोगी सिकाइ वातावरण सिर्जना गर्न मद्दत गर्दछ । यसका साथै बालबालिकाहरूको सक्रिय र अर्थपूर्ण संलग्नतालाई प्रोत्साहित गर्दछ ।

बालमैत्री कक्षाकोठा व्यवस्थापनले अपाङ्गता भएका र विशेष आवश्यकता भएकासहित सबै बालबालिकाहरूको गुणस्तरीय शिक्षामा समान पहुँच छ भनी सुनिश्चित गर्न मद्दत गर्छ।

सिकाइका लागि बालमैत्री वातावरण

• बालमैत्री वातावरण भनेको सुरक्षित, स्वागतयोग्य र सहयोगी ठाउँ हो जुन विद्यार्थीहरूको विविध आवश्यकताहरू पूरा गर्न तयार गरिएको हुन्छ।
• यो एक यस्तो वातावरण हो जसले सक्रिय सिकाइलाई महत्व दिन्छ र विद्यार्थी र शिक्षकहरूबिचको सकारात्मक सम्बन्धलाई प्रोत्साहन गर्छ।
• कक्षाकोठा सबै बालबालिकाको लागि स्वागतयोग्य, सफा र सुरक्षित हुनुपर्छ।
• कक्षाकोठाका फर्निचर तथा उपकरणहरूलाई सबै बालबालिकाको सहज आवगमनमा कठिनाइ नहुने गरी व्यवस्थापन गरिनुपर्छ तथा सिकाइका सामग्रीहरूमा बालबालिकाहरूको सहज पहुँच हुनुपर्छ।

सिकाइका सामग्री

• कक्षाकोठा व्यवस्थापनको एउटा प्रमुख पक्ष सामग्रीहरूको व्यवस्थापन पनि हो ।
• सिकाइका सामग्रीहरू बालबालिकाको उमेरअनुसार उपयुक्त र आकर्षक हुनुपर्छ।
• यी सामग्रीहरूले बहुइन्द्रिय सिकाइलाई प्रवर्द्धन गर्नुपर्छ, जस्तै- दृश्यात्मक, स्पर्शनीय, सिर्जनात्मक चाल आदि । यी सामग्रीहरू अपाङ्गता भएका बालबालिकाहरूसहित सबैका लागि पहुँचयुक्त हुनुपर्छ ।

समावेशी पाठयोजना

• बालाबालिकामैत्री पाठयोजनाले अन्तरक्रियात्मक  र सक्रिय सिकाइलाई प्रोत्साहन दिने क्रियाकलापहरू तयार गर्ने प्रक्रियालाई बुझाउँछ।
• पाठयोजनाहरू समावेशी हुनुपर्छ र यसले बालबालिकाहरूको विभिन्न सिक्ने शैली र क्षमताहरूलाई सम्बोधन गर्नुपर्छ ।
• पाठयोजनामा संलग्न क्रियाकलापहरूमा सबै बालबालिकाहरूका लागि पहुँचयोग्य र सान्दर्भिक शैक्षिक सामग्री र स्रोतहरू प्रयोग गरिनुपर्दछ ।

निर्माणात्मक मूल्याङ्कन

• कक्षाकोठामा सबै बालबालिकाहरूको सिकाइको प्रगति मूल्याङ्कन गर्न र उनीहरूको सीप र ज्ञानको स्तर सुधार गर्न मद्दत गर्न निरन्तर तथा निर्माणात्मक मूल्याङ्कन प्रयोग गर्नुपर्छ ।
• यस मूल्याङ्कनमा सिकाइका लक्ष्य र उद्देश्यहरूसँग मिल्दोजुल्दो मूल्याङ्कन रणनीतिहरू प्रयोग गर्ने तथा रचनात्मक र प्रोत्साहनजनक प्रतिक्रिया प्रदान गर्ने प्रक्रिया समावेश हुने गर्दछ । यसले गर्दा विद्यार्थीहरूको सिकाइमा सुधारका लागि आवश्यक क्षेत्रहरू पहिचान गर्न मद्दत गर्दछ ।
• निर्माणात्मक मूल्याङ्कन अपाङ्गता भएका बालबालिकाहरूसहित सबैका लागि पहुँचयुक्त हुने गर्छ ।

पेसागत विकास

• निरन्तर पेसागत विकासले तालिम, कार्यशालाहरू र अन्य सिकाइ अवसरहरूमार्फत बालविकास शिक्षकहरूको सिप र ज्ञान विकास गर्ने निरन्तर प्रक्रियालाई जनाउँछ।
• यसले वर्तमान समयका शिक्षण र सिकाइका उत्कृष्ट अभ्यासहरूका बारेमा बालविकास शिक्षकहरूलाई अद्यावधिक रहन सहयोग गर्दछ ।
• यसले अपाङ्गता भएकासहित सबै बालबालिकाहरूको आवश्यकताहरू पूरा गर्न बालविकास शिक्षकको क्षमता विकास गर्ने  र कक्षाकोठा व्यवस्थापनमा थप नविनता र सुधारको संस्कृति सिर्जना गर्न भूमिका खेल्छ ।